Kiedy po zakończeniu diety odchudzającej nasza waga jest mniejsza o kilka kilogramów, nie posiadamy się z radości. Jednak nasza radość może być przedwczesna. Wiele diet odchudzających kończy się bowiem wystąpienia efektu jo-jo. Jego mianem określa się naprzemienne wahania masy ciała – chudnięcie, następnie przybieranie na wadze. Na szczęście dietetyka zna skuteczne sposoby, jak uniknąć efektu jo-jo po odchudzaniu.
Efekt jo-jo jest niezwykle popularnym zjawiskiem. Występuje u większości osób, które zdecydowały się na stosowanie restrykcyjnych diet odchudzających. Efekt jo-jo polega na naprzemiennym schudnięciu, a następnie przybieraniu na wadze. Zjawisko to jest niekorzystne dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Jego pojawienie się osłabia motywację i wiarę w to, że uda się schudnąć skutecznie.
O efekcie jo-jo mówimy, kiedy do przyrostu wagi dojdzie w przeciągu 5 miesięcy od zakończenia diety odchudzającej, a przyrost masy przekracza 10% wagi, która została zrzucona podczas odchudzania. W większości przypadków efekt jo-jo zaczyna się niepozornie i trudno go zaobserwować.
Czym jest efekt jo-jo?
Okazuje się, że zrzucenie zbędnych kilogramów jest o wiele łatwiejsze, niż utrzymanie na stałe uzyskanej wagi. Nawet po osiągnięciu wymarzonej sylwetki może dojść do ponownego wzrostu wagi. Efekt jo-jo pojawić może się nawet do kilku miesięcy po zakończeniu odchudzania. Podaje się, że dopiero po 5 latach od zakończenia diety odchudzające nie zagraża nam efekt jo-jo i powrót zbędnych kilogramów. Tak długiego czasu potrzebuje organizm, aby utrwalić zdrowe nawyki żywieniowe i styl życia.
Efekt jo-jo zazwyczaj występuje, kiedy po zakończeniu diety redukującej wracamy do starych nawyków żywieniowych, gwałtownie rozszerzać jadłospis, jemy więcej kalorii i zaprzestajemy ćwiczeń. Takie błędy popełnia większość osób, chcąc sobie wynagrodzić ciężki czas odchudzania.
Jakie są przyczyny efektu jo-jo?
Efekt jo-jo zazwyczaj jest wynikiem niewłaściwego odchudzania i niezrozumienia potrzeb swojego organizmu. Pojawia się przede wszystkim jako efekt diet cud, niezbilansowanych jadłospisów czy głodówek. Dietetycy jako przyczyny efektu jo-jo podają:
- Zbyt szybką utratę wagi – ograniczenie spożywania kalorii oraz eliminacja niektórych produktów spożywczych, a w skrajnych przypadkach głodówki sprawiaj, że chudniemy szybko, ale doprowadzimy też do drastycznego oszczędzania energii przez organizm; w efekcie dochodzi do spowolnienia metabolizmu i odkładania się tkanki tłuszczowej przy zjedzeniu najmniejszej ilości kalorii; takie działanie organizmu wynika z uwarunkowań genetycznych człowieka;
- Brak aktywności fizycznej – odchudzenie zawsze powinno być połączone ze sportem, którego głównym celem jest spalanie tkanki tłuszczowej i masy mięśniowej; należy pamiętać, że to właśnie mięśnie zużywają dostarczaną energię; regularny trening będzie więc podnosił tempo metabolizmu i poza na łatwiejsze utrzymanie bilansu energetycznego;
- Powrót do dawnych nawyków – odchudzania przez wielu traktowane jest jako przykre doświadczenie, które trzeba przeżyć i szybko o nim zapomnieć; po zakończeniu diety chcemy więc wynagrodzić sobie czas trudu i szybko wracamy do starych nawyków; wywołuje to efekt jo-jo; dietetycy tymczasem przekonują, że odchudzanie powinno nas uczyć nowych, zdrowych nawyków żywnościowych, które na stałe wdrożymy do życia.
Czy efekt jo-jo wpływa na zdrowie?
Efekt jo-jo ma wiele negatywnych konsekwencji i nie mówimy tu tylko o tych natury estetycznie. Oprócz tego, że wygląd sylwetki znowu jest nieatrakcyjny, a rozmiary ubrań większe, efekt jo-jo może też negatywnie wpłynąć na zdrowie. Ekstremalne diety odchudzające powodują ubytek tkanki tłuszczowej oraz masy mięśniowej. Przy efekcie jo-jo sprawia, że znowu rośnie ilość tkanki tłuszczowej. Ta odkłada się głównie w okolicach brzucha. W konsekwencji zwiększa się ryzyko zachorowania na cukrzycę i choroby układy krążenia.
Efekt jo-jo niekorzystnie wpływa także na psychikę. Osoby cierpiące na niego borykają się z niską samooceną, niezadowoleniem z własnego ciała, kompleksami, często z depresją. Zauważa się u nich też obniżona motywację i to nie tylko na polu odchudzania.
Jak uniknąć efektu jo-jo?
Chcą na stałe cieszyć się smukłą sylwetką osiągnięta w wyniku odchudzania, trzeba zastosować się do kilku zasad. Przede wszystkim należy na stałe wdrożyć zdrowe zasady żywienia oraz styl życia. Dieta redukująca nie powinna być tylko chwilową zachcianką. Taka nie rozwiąże problemów z waga na dłużej. Aby uniknąć efektu jo-jo, zaleca się:
- Stosownie racjonalnej diet odchudzającej, czyli takiej, na której chudnie się nie więcej niż 1 kg w ciągu tygodnia; takie odchudzanie uznawane jest za zdrowe i bezpieczne, a także nie obciąża organizmu; ma on więc czas, aby przystosować się do zmian i zminimalizować ryzyko wystąpienia efektu jo-jo; temu sprzyjają wszystkie diety cud, głodówki i diety eliminujące;
- Regularne ćwiczenie – w uniknięciu efektu jo-jo pomogą ćwiczenia 2-3 razy w tygodniu; sport pomoże także utrzymać na stałe utrzymać efekty odchudzania;
- Stopniowe powracanie do diety normalnokalorycznej – wychodzenie z diety odchudzającej powinno być stopniowe; energetyczność jadłospisu powinno się zwiększać o 100-150 kalorii tygodniowo;
- Nie wracaj do starych nawyków – należy unikać produktów niezdrowych takich jak fast foody, gazowane napoje czy dania typu instant; niewskazane jest również nieregularne jedzenie czy tzw. oszukane posiłki;
- Nie zajadaj stresu – w stresie często sięgamy po niezdrowe produkty, wysokokaloryczne; zamiast nich warto znaleźć inny sposób rozładowywania napięcia emocjonalnego.
