Otyłość to stan, w którym dana osoba zgromadziła tyle tkanki tłuszczowej, że może mieć to negatywny wpływ na jej zdrowie. Dokładniej rzecz ujmując, jeśli masa ciała danej osoby jest o co najmniej 20% wyższa niż powinna, uważa się ją za otyłą. Jeżeli Twój wskaźnik masy ciała (BMI) wynosi od 25 do 29,9, uznaje się, że masz nadwagę. Jeśli Twoje BMI wynosi 30 lub więcej, jesteś uważany za otyłego.
Co to jest wskaźnik masy ciała (BMI)?
Indeks masy ciała (BMI) jest pomiarem statystycznym obliczanym na podstawie Twojego wzrostu i wagi. Chociaż uważa się, że jest to przydatny sposób oszacowania prawidłowej masy ciała, nie mierzy on procentowej zawartości tkanki tłuszczowej. Pomiar BMI może czasami wprowadzać w błąd – osoba muskularna może mieć wysoki BMI, ale ma znacznie mniej tłuszczu niż osoba z nadwagą, której BMI jest niższe. Ogólnie rzecz biorąc pomiar BMI może być użytecznym wskaźnikiem dla “przeciętnego człowieka”.
Wzór na BMI został opracowany w 1830 roku przez belgijskiego matematyka Adolphe Queteleta. BMI wyraża się powszechnie w kg / m 2 .
BMI = masa (kg) ÷ wzrost 2 (m 2 )
W zależności od wzrostu i wagi, dana osoba może należeć do jednej z następujących kategorii wagowych:
- niedowaga (BMI poniżej 18,5)
- normalna waga (BMI od 18,5 do 24,9)
- nadwaga (BMI między 25,0 i 29,9)
- otyłość (BMI 30,0 i powyżej)
Dlaczego ludzie stają się otyli?
Ludzie mogą stać się otyli z wielu różnych powodów. Przyjrzyjmy się najczęstszym:
1) Spożywanie zbyt dużej ilości kalorii.
W dzisiejszych czasach ludzie spożywają o wiele więcej żywności niż w poprzednich pokoleniach. Początkowo tak było w przypadku krajów rozwiniętych, jednak trend ten rozprzestrzenił się na cały świat. Przykładowo: w 1980 r. 14% dorosłej populacji USA było otyłe; do roku 2000 liczba ta sięgnęła aż 31%
Większość zwiększonego spożycia pokarmu składa się z węglowodanów (cukrów).
2) Prowadzenie siedzącego trybu życia
Wraz z pojawieniem się telewizorów, komputerów, gier wideo, pilotów, pralek, zmywarek do naczyń i innych nowoczesnych urządzeń, ludzie często prowadzą o wiele bardziej siedzący tryb życia w porównaniu do swoich rodziców i dziadków.
Kilka dekad temu zakupy polegały na chodzeniu wzdłuż ulic, gdzie można było znaleźć sklepy spożywcze, piekarnie, banki itp. W chwili pojawienia się dużych supermarketów ludzie zaczęli korzystać z nóg jedynie… do kierowania samochodów!
Im mniej się poruszasz, tym mniej kalorii spalasz. Jednak nie jest to tylko kwestia kalorii. Aktywność fizyczna ma wpływ na działanie hormonów, a hormony mają wpływ na to, jak twoje ciało radzi sobie z jedzeniem. Kilka badań wykazało, że aktywność fizyczna ma korzystny wpływ na poziom insuliny – dzięki czemu jej poziom jest stabilny. Niestabilne poziomy insuliny są ściśle związane z przyrostem masy ciała.
3) Nie wystarczająca ilość snu
Badania wykazują, że jeśli nie śpisz wystarczająco długo, ryzyko otyłości podwaja się. Ryzyko dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci.
Deprywacja snu może prowadzić do otyłości poprzez zwiększony apetyt w wyniku zmian hormonalnych. Jeśli nie śpisz wystarczająco, produkuje się hormon, który pobudza apetyt. Brak snu powoduje również, że organizm wytwarza mniej Leptin, hormonu, który tłumi apetyt.
4) Uzależnienie od żywności
Wiele słodzonych cukrem słodyczy o wysokiej zawartości tłuszczu stymuluje tak zwane centra nagród w mózgu, co oznacza, że czujemy się dużo lepiej po spożyciu danego produktu.
W rzeczywistości ten mechanizm jest porównywany do działania powszechnie stosowanych środków uzależniających, takich jak alkohol, kokaina, nikotyna i konopie indyjskie.
Niezdrowe jedzenie może powodować uzależnienie u osób podatnych na tego typu schorzenia. Ludzie ci tracą kontrolę nad swoimi zrachowaniami żywieniowymi, podobnie jak ludzie walczący z uzależnieniem od alkoholu tracą kontrolę nad zachowaniem związanym z nadmiernym spożyciem napojów wyskokowych.
Uzależnienie to złożony problem, który może być bardzo trudny do przezwyciężenia. Kiedy stajesz się uzależniony od czegoś, tracisz wolność wyboru i biochemia w twoim mózgu zaczyna „działać przeciwko Tobie samemu”.
5) Genetyka
Otyłość ma silny związek z genetyką. Dzieci otyłych rodziców są o wiele bardziej narażone na otyłość niż dzieci szczupłych rodziców.
Nie oznacza to, że otyłość jest całkowicie z góry ustalona. To, co jesz, może mieć duży wpływ na to, które geny są aktywowane w tym względzie, a które nie.
Społeczeństwa nieuprzemysłowione szybko stają się otyłe, kiedy zaczynają jeść typową zachodnią dietę. Ich geny się nie zmieniły, ale zrobiło to środowisko i sygnały wysyłane do ich genów.
Mówiąc prościej, komponenty genetyczne wpływają na twoją podatność na przybranie na wadze. Pokazują to bardzo dobrze badania nad bliźniętami jednojajowymi.
6) Agresywny marketing
Producenci fast-foodów są bardzo agresywnymi marketerami.
Ich taktyka może stać się nieetyczna, ponieważ zdarza się, że próbują sprzedawać bardzo niezdrowe produkty jako zdrową żywność, co gorsze, celują w marketing skierowany specjalnie na dzieci.
W dzisiejszym świecie dzieci stają się otyłe, cukrzycowe i uzależnione od niezdrowych produktów żywnościowych na długo zanim osiągną wiek wystarczający do podejmowania świadomych decyzji żywieniowych.
7) Odporność na leptynę
Leptyna jest hormonem, który odgrywa ważną rolę w otyłości.
Jest produkowany przez komórki tłuszczowe, a jego poziom we krwi wzrasta wraz z większą masą tłuszczu w organizmie. Z tego powodu poziomy leptyny są szczególnie wysokie u osób z otyłością.
U osób zdrowych wysoki poziom leptyny wiąże się ze zmniejszonym apetytem. Gdy działa prawidłowo, powinien powiedzieć mózgowi, jak wysokie są magazyny tłuszczu danej osoby.
Problem polega na tym, że leptyna nie działa tak jak powinna u wielu otyłych osób, ponieważ z jakiegoś powodu nie może przekroczyć bariery krew-mózg.
Ten stan nazywany jest odpornością na leptynę i uważa się, że jest on wiodącym czynnikiem w patogenezie otyłości.
