Odwodnienie organizmu uznawane jest za stan chorobowy, który wytypuje na skutek utraty wody i elektrolitów. Jest to poważny stan, stanowiący zagrożenie dla dzieci oraz osób starszych. Wbrew pozorom do odwodnienia organizmu nie dochodzi tylko w czasie dużych upałów. Może ono wystąpić również zimą lub wynikać różnych chorób. Warto więc poznać objawy odwodnienia organizmu i wiedzieć, jak mu zapobiegać. Pozwoli to uchronić się przed negatywnymi skutkami braku wody w organizmie.
Aby ludzki organizm mógł prawidłowo funkcjonować, konieczne jest jego prawidłowe nawodnienie. Woda stanowi znaczną część wagi naszego ciała, bo aż 75%. Jest niezbędna do przeprowadzania procesów metabolicznych oraz transportu tlenu i składników odżywczych.
Odwodnienie organizmu – na czym polega?
Większość wody zgromadzonej w organizmie przechowywana jest w komórkach oraz przestrzeni międzykomórkowej. Odwodnienie jest stanem, w którym traci się więcej wody i elektrolitów, niż dostarcza do organizmu. Prowadzi to o zaburzenia równowagi wodno –elektrolitowej. W medycynie wyróżnia się trzy rodzaje odwodnienia organizmu:
- izotoniczne – dochodzi tu do utraty wody i elektrolitów na tym samym poziomie,
- hipertoniczne – zachodzi tu większa utrata wody niż elektrolitów,
- hipotoniczne – mamy do czynienia z większą utratą elektrolitów niż wody.
Wszystkie rodzaje odwodnienia organizmu są szkodliwe. Nawet niewielkie zachwiania w gospodarce wodno-elektrolitowej mogą prowadzić do obniżenia nastroju, spadku formy oraz sprawności intelektualnej. Dla organizmu szkodliwa jest sytuacja, gdy utracimy 1,5% normalnej objętości wody. Pojawia się wtedy uczucie pragnienia.
Jakie są przyczyny odwodnienia organizmu?
Do odwodnienia organizmu może dojść w wyniku wielu sytuacji. Do utraty wody prowadzą nie tylko nadmierne upały i wstawianie się na słońce. Jako przyczyny odwodnienia wskazuje się też: biegunki, wymioty, gorączkę, choroby nerek, chorobę Parkinsona.
Na odwodnienie z powodu upałów szczególnie narażone są osoby, które nadmiernie się pocą, ze sporą nadwagą, przyjmują środki moczopędne. Często też do znacznej utraty wody z organizmu dochodzi u osób starszych, niepełnosprawnych i małych dzieci.
Należy także pamiętać, że odwodnienie może też wystąpić w zimie. Podczas mrozów również dochodzi do znacznej utraty wody z organizmu. Jest to wynikiem oddawania ciepła z parą wodną podczas oddychania.
Objawy odwodnienia organizmu
Najbardziej charakterystycznym objawem odwodnienia jest zwiększone pragnienie i towarzysząca mu suchość w ustach. U wielu osób na etapie wczesnego odwodnienia organizmu występują też bóle i zawroty głowy oraz omdlenia. W przypadku braku uzupełniania płynów dochodzi do problemów z koncentracją i kontrolowaniem emocji, uczuciem przewlekłego przemęczenia, drżenia mięśni i przyspieszonego tętna. Zaobserwować można zmniejszony strumień moczu oraz to, że ma on intensywniejszy zapach oraz ciemniejszą barwę.
Jako dalsze objawy odwodnienia organizmu wymienia się senność, wzdęcia, brak apetytu, brak wydzielania się potu, skurcze mięśni, przyspieszoną akcję serca, suchość skóry, podwyższoną temperaturę ciała. W zależności od tego, jakie objawy utraty wody w organizmie wystąpią, samo odwodnienie można podzielić na lekkie, umiarkowane i ostre.
Jak leczyć odwodnienie organizmu?
Leczenie odwodnienia organizmu to przede wszystkim niedopuszczenie do dalszej utraty wody oraz uzupełnianie jej niedoboru. W przypadku, gdy mamy do czynienia z odwodnieniem hipertonicznym to pacjent otrzymuje płyny bez elektrolitów np. woda lub niesłodzoną herbatę. Lekarz może także przepisać doustną terapię nawaniającą. Należy pamiętać, że w przypadku odwodnienia niedobory płynów nie można uzupełniać nagle, gwałtownie i na jeden raz.
W przypadku, gdy diagnoza wskazuje na odwodnienie ostre, konieczne jest podawanie dożylnie glukozy lub roztworu NaCI, KCI. Skrajne przypadku oznaczają konieczność umieszczenia pacjenta na oddziale intensywnej terapii.
Jak zapobiegać odwodnieniu organizmu?
Zapobieganie odwodnieniu organizmu to spożywanie odpowiedniej ilość wody. Ilość płynów w diecie dorosłego człowieka powinna wynosić od 2 do 2,5 litrów dziennie, przy czym mężczyźni muszą pić więcej. Dzieci w wieku 1-19 lat powinny pić od 25 do 35 ml płynów na każdy kilogram ciała, a niemowlęta 100-190 ml na kilogram. Zapotrzebowanie na wodę zwiększa się w czasie ciąży i karmienia piersią – tutaj Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa i Żywności rekomenduje picie nawet 3 litrów.
Należy również pamiętać, że zapotrzebowanie na wodę wzrasta wraz z wysokimi temperaturami. Jeśli termometr wskazuje powyżej 37 stopni Celsjusza, należy pić o 250 ml więcej na każdy stopień wyżej. W upalne dni trzeba zadbać nie tylko o dostarczanie do organizmu wody, ale i soli mineralnych, przede wszystkim ważny jest sód i potas.
Uzupełnienie wody w organizmie nie oznacza, że trzeba pić tylko wodę. Płyny to także zupy, herbaty, soki oraz owoce zawierające duże ilości wody. Tą znajdziemy głównie w arbuzie, truskawkach, melonach, winogronach, pomarańczach oraz warzywach takich jak ogórek i pomidor. W warzywach zawarte są też minerały, które traci się wraz z poceniem i wydaleniem wody, stąd też warto o nich pamiętać.
