Ryż to produkt powszechnie znany. Chociaż pochodzi z Chin, to dziś jest stosowany w każdym zakątku świata. Ma on niezliczenie wiele zastosowań i jest niemal uniwersalnym produktem spożywczym. A na tym nie kończą się zalety ryżu. Okazuje się, że ryż jest nie tylko smaczny, ale i bardzo zdrowy. Znajdziemy w nim wiele wartościowych składników odżywczych. To, jakie one będą, zależy od odmiany ryżu, która zagości na naszych talerzach. A wybierać jest w czym. Poznaj właściwości ryżu, jego odmiany, kaloryczności sposoby przygotowania.
Ryż pochodzi z Chin. Za jego ojczyznę uważa się ujście rzeki Jangcy. To właśnie z tego miejsca pochodzą największe światowe zbiory ryżu, które wynoszą nawet 90% światowej produkcji. Po raz pierwszy na talerzach ryż zagościł ponad 7000 lat temu. Do Europy trafił natomiast za czasów Aleksandra Wielkiego i stał się przysmakiem po dziś dzień. Ryż stanowi alternatywę dla produktów skrobiowych, a także wykorzystywane jest przez cukiernictwo. Jeść mogą go wszyscy od małych dzieci, przez osoby dorosłe, do seniorów. Sprawdza się on w diecie osób zdrowych, chorych czy odchudzających się.
Odmiany ryżu
Kluczem do przygotowania smacznej potrawy z ryżu jest odpowiednie dobranie jego odmiany. A wybierać jest w czym. Ryż dostępny jest w kilku gatunkach, większość z nich bez problemu kupimy w polskich sklepach. Ryż można kupić w torebkach błyskawicznych lub w dużej paczce, która pozwala na samodzielne odmierzanie ilości gotowanych nasion.
Pierwszy podział odmian ryżu dokonywany jest na podstawie długości ziarenek. W tym wypadku mówimy o:
- Ryżu długoziarnistym – ziarna mają powyżej 6 mm długości;
- Ryżu średnioziarnistego – długość ziaren to od 5,2 do 6 mm
- Ryżu krótkoziarnistym – długość ziaren wynosi od 5 do 5,2 mm.
Długość ziaren ma wpływ na to, jak zachowują się one po gotowaniu. Te długie są sypkie i puszyste, a także delikatne w smaku. Ryż średnioziarnisty jest łagodny, ale bardziej kleisty oraz wilgotny. Najbardziej aromatyczne i kleiste są odmiany ryżu krótkoziarnistego. Po ugotowaniu ziarna kleją się do siebie i można je dowolnie formować.
Biały, brązowy, dziki – odmiany ryżu, które musisz znać
Ryż można też podzielić na:
- Ryż biały inaczej polerowany – jest to najpopularniejsza i najpowszechniejsza odmian ryżu; niestety trzeba wiedzieć, że i najmniej odżywcza; ryż biały otrzymuje się w wyniku usuwania wierzchniej warstwy ziaren; dzięki temu jego smak jest delikatny, a proces gotowania szybki (ok. 20 minut); znajdziemy w nim niewielkie ilości witamin i minerałów; plusem ryżu białego jest jego uniwersalność – można go dodawać do deserów, kleików i dań obiadowych; nie przygotowujemy jednak z niego sushi czy risotto;
- Ryż brązowy nazywany też naturalnym – w procesie obróbki pozbawia się go tylko niejadalnej łuski, przez co jest praktycznie nieoczyszczony; ryż brązowy jest wartościowym produktem spożywczym, ma również niski indeks glikemiczny; wymaga dłuższego gotowania niż biała odmiana, a także różni się od niej smakiem i aromatem; ryż naturalny można dodawać do dań obiadowych, potraw kuchni orientalnej, sałatek i farszów; stosowany jest również w deserach;
- Ryż parboiled – jest on poddawany działaniu pary wodnej, dzięki czemu część wartości odżywczych przechodzi z łusek do środka ziarna; jego smak jest delikatny; ziarna nie kleją się do siebie, po ugotowaniu są sypkie i puszyste; ta odmiana ryżu pasuje do sałatek lub jako zmiennik dla produktów skrobiowych w daniach głównych;
- Ryż basmati – jest niezwykle aromatyczny, sypki i puszysty; smakuje równie dobrze, jak wygląda; najlepiej podawać go z rybami, owocami morza i delikatnym mięsem drobiowym;
- ryż arborio, carnaroli i vialone nano – są to włoskie odmiany ryżu o krótkich ziarnach; ich smak jest słodkawy, a po ugotowaniu ziarna są niezwykle klejące; z tych odmian ryżu można przygotować tradycyjne risotto, desery i kleiki;
- Ryż jaśminowy – uprawiany jest w Tajlandii; charakteryzuje się kwiatowym aromatem, który dobrze komponuje się z deserami i słodkimi dodatkami; można go również podawać z owocami morza;
- Ryż czarny – bogaty jest w przeciwutleniacze i witaminę E, przez co jest niezwykle zdrowy; pozytywnie wpływa na urodę oraz zdrowie całego organizmu; w czasie gotowania przebiera kolor fioletowy; ryż czarny pasuje do dań z ryb, dziczyzny i drobiu; poznać go można nie tylko po kolorze, ale i orzechowym zapachu; warto pamiętać, że gotowanie ryżu czarnego zajmuje ponad 40 minut;
- Ryż czerwony – to odmian o średnich ziarnach, słodkim smaku i orzechowym aromacie; gotuje się go ok. 40 minut i podaje z drobiem i warzywami;
- Ryż dziki – są to nasiona trawy wodnej, które zwierają duże ilości witamin i minerałów, a także przeciwutleniacze; ten gatunek ryżu można poznać po ciemnym kolorze, intensywnym smaku i aromacie; głównie stosuje się go w daniach orientalnych i sałatkach.
Wartości odżywcze ryżu
Ryż jest zbożem, które dostarcza do organizmu człowieka przede wszystkim węglowodanów. Błonnika, białka i wielonienasyconych tłuszczów. Oprócz tego znajdziemy w nim magnez, fosfor, żelazo, cynk mangan, miedź, selen, witaminy z grupy B. Ilość kalorii w ryżu zależy od gatunku: w białym jest ich 365, w brązowym 370, w dziki 357, w parboiled 375 w 100 gramach. Będąc na diecie odchudzającej najlepiej sięgać po ryż brązowy.