Estrogeny to żeńskie hormony. Produkowane są one głównie w jajnikach oraz nadnerczach, a także w komórkach tkanki tłuszczowej. Estrogeny występują nie tylko w organizmie kobiet, ale i mężczyzn. U panów produkują je jądra oraz kara nadnerczy. Rola estrogenów jest niezwykle istotna u każdej płci. Są one istotne przede wszystkim w okresie dojrzewania. Trzeba jednak pamiętać, że dla organizmu groźny jest zarówno niedobór, jak i nadmiar estrogenów. Zobacz, co powoduje nadmiar estrogenów.
Estrogeny to żeńskie hormony płciowe. To one odpowiadają za kobiec a sylwetkę i budowę ciała, cykl miesiączkowy, płodność, popęd seksualny, wygląd skóry, psychikę, równowagę w gospodarce wapniowej, krzepliwość krwi, metabolizm oraz rozrost tkanki tłuszczowej. Wszystkie te procesy mogą zostać zaburzone, jeśli dojdzie do nadmiaru estrogenów w organizmie.
Czym są estrogeny?
Estrogeny to grupa hormonów, do której zalicza się estradiol, estron i estriol. Najważniejszą rolę odgrywają w organizmie kobiet, ale ważne są również dla mężczyzn. W przypadku panów estrogeny działają głównie w obszarze jądra. Ich niedobór u panów wywołuje niepłodność.
Poziom estrogenów regulowany jest przez hormon folikulotropowy, który wydzielany jest przez przysadkę mózgową. Aby estrogeny mogły powstać, konieczny jest cholesterol, a do syntezy hormony testosteron i androstendion. Proces produkcji estrogenów u kobiet przebiega przede wszystkim w jajnikach. Hormony produkowane są również w tkance tłuszczowej, łożysku oraz mózgu.
Działanie estrogenów w organizmie
Estrogeny mają znaczący wpływ na organizm kobiety. Na etapie dojrzewania są odpowiedzialne za wykształcenie III-rzędowych cech płciowych takich jak kobiecy typ budowy. Estrogeny odpowiedzialne są również IV-rzędowe cechy płciowe w tym popęd seksualny.
Rolą estrogenów jest m.in.:
- Regulacja cyklów miesięcznych kobiety, przede wszystkim pierwszej fazy, czyli folikularnej; zachodzi ona od dnia krwawienia do owulacji; w tym czasie dochodzi do rozrostu błony śluzowej macicy i odbudowy naczyń krwionośnych, przez co jest możliwe zagnieżdżenie zarodka;
- Regulacja pracy i ochrona układu krążenia; estrogeny mają chronić naczynia i serce poprzez pobudzania produkcji dobrego cholesterolu HDL; jednocześnie estrogeny obniżają poziom tego złego cholesterolu;
- Dbanie o zdrowe kości poprzez regulowanie gospodarki wapniowej; estrogeny mają za zadanie zwiększać dokładania się pierwiastka wapnia w kościach, co zmniejsza ryzyko osteoporozy; u młodych dziewczyn estrogeny warunkują również prawidłowy wzrost kości i chrząstek.
Poziom estrogenów w organizmie
Stężenie estrogenów w organizmie nie jest stałe. Zmienia się w zależności od fazy cyklu miesięcznego. Najniższe stężenie hormonów notuje się w trakcie miesiączki, później poziom wzrasta. Trzeba jednak pamiętać, że kiedy dochodzi do nadmiernego stężenia estrogenów we krwi, jest to stan niebezpieczny dla organizmu. Określa się go mianem hiperestrogenizmu.
Nadmiar estrogenów – przyczyny, objawy i skutki
Przyczyną nadmiaru estrogenów może mieć podłoże endo i egzogenne. To pierwsze podłoże oznacza, że organizm kobiety sam produkuje nadmierną ilość hormonów. Przykładem endogennej przyczyny nadmiaru estrogenu jest np. nowotwór jajników. W przypadku przyczyn egzogennych podłożem może być stosowanie niektórych leków i substancji leczniczych, które w składzie zawierają dużą komponentę estrogenową.
Objawem, a zarazem skutkiem nadmiaru estrogenów w organizmie są zaburzenia miesiączkowania, wywołane przerostem endometrium (błony śluzowej macicy). Oprócz tego duża ilość estrogenów niekorzystnie wpływa na krzepnięcie krwi, co może powodować powstawanie zakrzepów i zatorów różnych narządów. Inne konsekwencje nadmiaru hormonu to:
- Zatrzymywanie wody w organizmie, co skutkuje obrzękami i znacznym przyrostem masy ciała;
- Zaburzeniami pracy wątroby, przede wszystkim nadmiar estrogenów prowadzi do rozwoju kamicy dróg żółciowych i żółtaczki;
- Bóle głowy o charakterze migrenowym z nudnościami i wymiotami;
- Zaburzenia emocjonalne i psychiczne objawiające się m.in. nadmierną płaczliwością, bezsennością czy stanami depresyjnymi;
- Znaczny przyrost masy ciała;
- Powiększenie piersi;
- Ogólne złe samopoczucie i występowanie dolegliwości somatycznych m.in. bóle głowy, kołatanie serca, zaparcia, suchość skóry i błon śluzowych.
Leczenie nadmiaru estrogenów w organizmie
Hiperestrogenizm jest stanem, który należy leczyć. Po zauważeniu u siebie objawów nadmiaru estrogenów warto wykonać badania hormonów i ustalić, czy faktycznie doszło do podwyższenia stężenia estrogenów. Potwierdzenie diagnozy oznacza, że trzeba rozpocząć leczenie. Na dużą ilość estrogenów lekarz przepisuje preparaty blokujące nadmierne wytwarzania hormonów. Ich stężenie można również obniżyć za pomocą diety. Dieta obniżająca poziom estrogenów bazuje na świeżych owocach i warzywach, niskotłuszczowym nabiale, naturalnie dojrzewających serach, produktach pełnoziarnistych, rybach, orzechach i ziarnach. Niewskazane jest jedzenie mięsa hodowlanego z hormonami, soi, owoców i warzyw pryskanych środkami chemicznymi, picie piwa.
