Wady postawy to problem dotyczący sporej części światowego społeczeństwa. Odstępstwa od normy wynikają z uwarunkowań genetycznych oraz codziennych nawyków – ciężka praca fizyczna lub w opozycji do niej siedzący tryb życia oraz brak aktywności fizycznej odciskają piętno na obciążonym kręgosłupie. Na jakie kategorie dzielimy przyczyny występowania wad postawy? Jakie ćwiczenie korekcyjne wykonywać, aby niwelować nieprawidłowości lub im zapobiegać?
Przyczyny wad postawy
Istnieje wiele przyczyn nieprawidłowości w krzywiznach kręgosłupa. Przyczyny wad postawy można podzielić na dwie kategorie: pozycyjną i strukturalną. Przyczynami strukturalnymi są w zasadzie stałe zniekształcenia anatomiczne, które mogą nie być podatne na korektę przez leczenie zachowawcze. Jednak niektóre nierówności długości nóg oraz niektóre problemy z kostkami i stopami można korygować zachowawczo.
Pozycyjne przyczyny złej postawy obejmują
- zły nawyk utrzymywania postawy ciała – z jakiegokolwiek powodu, osoba nie utrzymuje prawidłowej postawy
- czynniki psychologiczne, w szczególności poczucie własnej wartości
- normalne procesy rozwojowe i zwyrodnieniowe
- ból prowadzący do nieprawidłowej postawy mięśniowej
- brak równowagi mięśniowej, skurcz lub przykurcze
- nadmierna ruchliwość lub hipomobilność
- warunki oddechowe
- ogólne osłabienie
- nadwaga
- utrata propriocepcji – zdolność postrzegania pozycji ciała
- poleganie na biernym wsparciu z nieergonomicznego krzesła
W latach młodzieńczych do wad postawy mogą przyczynić się na przykład:
- noszenie plecaka szkolnego na jednym ramieniu, zamiast na dwóch,
- zgarbiona pozycja siedząca podczas oglądania telewizji, odrabiania zadań czy czytania książek,
- noszenie zbyt ciężkich przedmiotów jak na swoje możliwości fizyczne,
- wykonywanie niektórych sportów
- wszelkie inne czynności angażujących tylko jedną stronę ciała.
Takie zagrożenia dla kręgosłupa występują często w wieku szkolnym i podczas okresu dojrzewania.
W celu korygowania wad kręgosłupa z pomocą spieszą ćwiczenia korekcyjne, które można wykonywać także po to, aby tym wadom zapobiegać.
Korygowanie wad postawy
Błędna postawa ciała wynikająca z wad kręgosłupa może prowadzić do poważnego, chronicznego bólu oraz różnych dysfunkcji.
Postawa naszego ciała, to innymi słowy mówiąc, relacja części ciała – głowy, tułowia i kończyn względem siebie. Postawa także komunikuje niewerbalny język ciała, odzwierciedlający poczucie własnej wartości i nastawienie psychiczne.
Optymalna lub idealna postawa to stan równowagi mięśniowej i szkieletowej, który chroni struktury podporowe ciała przed urazami lub postępującymi deformacjami, zarówno w pracy, jak i podczas odpoczynku. Polega ona na takim pozycjonowaniu stawów, aby zapewnić minimalne obciążenie organizmu. Dla kontrastu, wadliwa postawa zwiększa nacisk na stawy.
Postawa wiąże się z pojęciem mechaniki ciała, w której problemy w dowolnym miejscu wzdłuż łańcucha ciała mogą prowadzić do różnorakich problemów, dla przykładu:
- Ból w dolnej części pleców lub ból kolan może wynikać z zaburzeń stawów miednicy.
- Bóle głowy, przemęczenie wzroku i ból szyi i górnego odcinka kręgosłupa mogą być spowodowane zbyt dużym przechyleniem głowy do przodu lub do tyłu.
Skutki wad postawy mogą być dalekosiężne, obejmując układy oddechowe, trawienne i krążeniowe, a także układ mięśniowo-szkieletowy.
Ćwiczenia korekcyjne na kręgosłup – przykłady
Jednym z pierwszych i podstawowych ćwiczeń na kręgosłup jest tak zwana gimnastyka korekcyjna dzieci. W młodzieńczych latach układ ruchu jest dopiero na etapie kształtowania się i rozwijania, dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka i odpowiednie ćwiczenia korygujące, które wyeliminują nieprawidłowości. W ćwiczenia korekcyjne warto zaangażować również dzieci, które problemów z wadami kręgosłupa nie mają – w celu zapobiegawczym.
Środki bezpieczeństwa, jakie należy wprowadzić podczas ćwiczeń na kręgosłup oraz wskazówki wpływające na skuteczność korekcji:
- Należy unikać pośpiechu podczas ćwiczeń
- Ćwiczenia wykonujemy delikatnie
- Przerywamy treningi korygujące natychmiast w chwili, gdy odczuwamy ból
- W przerwach pomiędzy jednym a drugim rodzajem ćwiczeń robimy przerwę aby rozluźnić mięśnie
- Każda pozycja jaką przyjmujemy podczas ćwiczeń na kręgosłup powinna być przetrzymana przez co najmniej 10 sekund
- O skuteczności ćwiczeń korekcyjnych na kręgosłup decyduje ich regularność – tylko często wykonywane treningi dadzą wymierne rezultaty.
Rodzaje ćwiczeń na kręgosłup
- Ćwiczenia wykonywane w pozycji leżącej – na plecach: najlepszym przykładem ćwiczenia korygującego na kręgosłup jest położenie się na plecach i dociąganie kolan do czoła z rękami ułożonymi wzdłuż tułowia, a kolejne z nich do dociąganie łokci do kolan w sposób krzyżowy (lewy łokieć do prawego kolana, prawy łokieć do lewego kolana).
- Ćwiczenia wykonywane w pozycji leżącej – na brzuchu: najpopularniejsze z nich i bardzo skuteczne w terapii zaburzeń i zapobiegania wad kręgosłupa, to leżenie na brzuchu i odrywanie górnej części ciała od podłoża (czyli głowy, przedramion i tułowia). Trening powtarzamy kilkakrotnie i zawsze pomiędzy kolejnym wykonaniem robimy przerwę w celu rozluźnienia mięśni
- Ćwiczenia wykonywane w pozycji siedzącej: są to wszelkiego rodzaju ćwiczenia rozciągające kręgosłup, wzmacniające kręgosłup i mobilizujące. Dla przykładu: siadamy na krześle, prostujemy plecy i splatamy dłonie za głową a następnie wyciągamy głowę w przód w dół z wysuniętym podbródkiem
- Ćwiczenia wykonywane w pozycji stojącej: wszelkie rozciągania i pochylania (np. dotykanie palcami u rąk do podłoża zaraz przed palcami stóp)
