Cholesterol w naszym organizmie występuje pod postacią dobrą jak i złą (dobry i zły cholesterol). Cholesterol o normalnym, dopuszczalnym poziomie jest niezbędną substancją dla organizmu. Jednakże, jeśli stężenie cholesterolu we krwi jest zbyt wysokie, staje się on cichym niebezpieczeństwem, które naraża nas na atak serca. Cholesterol to tłuszczowy związek chemiczny, niezbędny do życia. Jest składnikiem błon komórkowych, potrzebnym do prawidłowego rozwoju każdego człowieka. Bierze udział w tworzeniu hormonów steroidowych, kwasów żółciowych i witaminy D. Informacja na opakowaniu, że dany produkt nie zawiera w swoim składzie cholesterolu, działa na nas jak magnes, ponieważ automatycznie wywołuje u nas korzystne skojarzenia oraz daje poczucie, że wybieramy produkt o prozdrowotnych właściwościach.
Cholesterol jest wytwarzany przez organizm, ale można go również dostarczać do organizmu wraz z pożywieniem. Badania wykazują, że osoby otyłe z wysokim poziomem złego cholesterolu, mogą skutecznie obniżyć jego występowanie zrzucając jak najwięcej zbędnych kilogramów.
Dobry i zły cholesterol – który jest jaki?
Istnieją dwa rodzaje cholesterolu; LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości, zły cholesterol) i HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości, dobry cholesterol).
Nasza wątroba wytwarza od 1-2 gramów cholesterolu dziennie. Produkcja może się zmniejszyć, gdy jemy żywność bogatą w cholesterol i zwiększa się, gdy jemy żywność bez cholesterolu.
Nazwa cholesterolu pochodzi od greckich słów kholē lub żółci (odkąd został wyizolowany po raz pierwszy z kamieni żółciowych), a także stereo lub bryły, co wskazuje, że jest to część klasy cząsteczek, które są znane jako sterole. (Termin “sterydy” pochodzi z tego wspólnego katalogu głównego.)
Cholesterol jest niezbędny do produkcji witaminy D, hormonów steroidowych i kwasów żółciowych. Jest także składnikiem błon komórkowych.
Dlaczego niektórzy ludzie częściej mają wyższy poziom cholesterolu niż inni?
Wyjaśnienie, dlaczego niektórzy ludzie mają wysoki poziom cholesterolu, a inni nie, nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać. Na przykład, wydaje się że wysoki poziom niezdrowego cholesterolu mają osoby z nadwagą lub otyłe, natomiast ten problem nie omija również osób szczupłych. Oto kilka czynników, które wpływają na poziom cholesterolu:
- Dziedziczność: Chociaż jest to stosunkowo rzadkie, stan nazywany rodzinną hipercholesterolemią(FH) może sprawić, że niektórzy ludzie będą genetycznie podatni na wysoki poziom złego cholesterolu. Istnieją dwa typy: heterozygotyczny, w którym dana osoba dziedziczy gen tylko od jednego rodzica; i homozygotyczna, w której osoba ma dwie kopie genu, po jednym od każdego z rodziców. Homozygota jest zarówno rzadsza, jak i bardziej niebezpieczna. Ludzie z FH nie przetwarzają cholesterolu LDL tak skutecznie, a kończą na wysokich poziomach tego typu cholesterolu, co czyni je bardziej podatnymi na miażdżycę, często od bardzo młodszych wieków. Jeśli masz FH lub masz rodzica lub rodzeństwo, które wcześnie miało zawał serca, zaleca się wczesne rozpoczęcie testów cholesterolu. (Większość pacjentów z FH wymaga leków obniżających poziom cholesterolu, takich jak statyny, aby utrzymać ich poziom cholesterolu w zdrowym zakresie).
- Palenie: Podczas gdy palenie nie powoduje bezpośrednio wysokiego poziomu cholesterolu, samo w sobie stanowi poważne udowodnione ryzyko chorób serca i udaru mózgu. To ryzyko wzrasta, jeśli masz również wysoki poziom cholesterolu LDL. Jednym z powodów jest to, że palenie obniża poziom HDL, pomagając w zmniejszeniu lub usunięciu tej formy ochronnego działania cholesterolu. Rzucenie palenia ma natychmiastowe korzyści dla zdrowia serca. Przegląd badań opublikowany w 2013 r. wykazał, że poziom HDL zwiększa się niemal natychmiast u osób, które rzuciły palenie.
- Dieta: to, co jesz, z pewnością odgrywa bardzo ważną rolę w zdrowiu twojego serca, ale nie jest to tylko unikanie tłuszczu. Zamiast tego należy wyeliminować przetworzoną żywność zawierającą tłuszcze trans (wymienione na etykietach jako uwodornione lub częściowo uwodornione oleje). Ogranicz także spożycie tłuszczów nasyconych, które pochodzą głównie z produktów pochodzenia zwierzęcego. Zamiast tego, zdecyduj się na spożycie tłuszczów nienasyconych, takich jak te znajdujące się w awokado, orzechach, nasionach i oleju z oliwek.
Produkty, które podwyższają cholesterol
Do produktów podwyższających cholesterol zalicza się te wymienione poniżej. Osoby z jego wysokim stężeniem we krwi powinny ich unikać w codziennej diecie.
- Pszenne pieczywo
- Smażone potrawy
- Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego
- Jajka
- Słodycze
- Słone przekąski
- Jasny makaron
- Biały ryż
- Drobne kasze
- Używki: alkohol i papierosy
- Fast foody
- Masło
- Smalec
- Tłusta śmietana
- Sery żółte, pleśniowe.
Produkty, które pomogą Ci obniżyć wysoki poziom cholesterolu
Zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi oznacza, że należy przejść na dietę. Powinna ona nie tylko wykluczać produkty podwyższające jego stężenie w organizmie, ale także i zawierać produkty, które naturalnie go obniżają. Do takich zalicza się:
- Płatki owsiane
- Żeń-szeń
- Ekstrakt z karczocha
- Olej z nasion wiesiołka
- Mniszek lekarski
- Lucerna
- Kozieradka pospolita
- Oleje roślinne
- Tłuste morskie ryby
- Soja
- Czosnek
- Chude mięso – np. wołowina
