Nietolerancja pokarmowa, znana również jako nadwrażliwość pokarmowa lub nadwrażliwość pokarmowa niealergiczna, dotyczy trudności w trawieniu niektórych pokarmów. Należy zauważyć, że nietolerancja pokarmowa różni się od alergii pokarmowej.
Alergie pokarmowe wyzwalają układ odpornościowy, a nietolerancja pokarmowa nie. Niektórzy ludzie cierpią na problemy trawienne po zjedzeniu pewnych pokarmów, nawet jeśli ich układ odpornościowy nie zareagował – nie ma odpowiedzi histaminowej.
Do pokarmów najczęściej związanych z nietolerancją pokarmową należą produkty mleczne, ziarna zawierające gluten i pokarmy powodujące gromadzenie się gazów jelitowych, takie jak fasola i kapusta.
Fakty dotyczące nietolerancji pokarmowej
Oto kilka kluczowych punktów dotyczących nietolerancji pokarmowej. Więcej szczegółów i dodatkowe informacje znajdują się w głównym artykule.
- Objawy nietolerancji pokarmowej wydają się trwać dłużej niż objawy alergii
- Objawy są zróżnicowane i mogą obejmować migrenę, kaszel i bóle brzucha
- Nietolerancja pokarmowa jest spowodowana brakiem określonego enzymu
Objawy nietolerancji pokarmowej – czy Ciebie również dotyczą?
Gluten jest jedną z najczęstszych przyczyn nietolerancji pokarmowej.
Ustalenie, czy pacjent ma nietolerancję pokarmową czy alergię może być trudne, ponieważ objawy często się na siebie nakładają.
Badania wykazują, że jeśli mamy do czynienia z alergią, nawet niewielkie ilości powodują objawy np. tak jak jest to w przypadku orzeszków ziemnych. Natomiast w przypadku nietolerancji pokarmowej niewielkie ilości pożywienia zwykle nie przynoszą tak drastycznych objawów.
Objawy nietolerancji pokarmowej na ogół trwają dłużej, niż alergie pokarmowe.
Początek objawów w przypadku nietolerancji pokarmowej pojawia się zwykle kilka godzin po spożyciu szkodliwego pokarmu lub związku i może utrzymywać się przez kilka godzin lub dni. W niektórych przypadkach pojawienie się objawów może zająć nawet 48 godzin.
Niektórzy ludzie nie tolerują kilku grup żywności, co utrudnia lekarzom ustalenie, czy może to być choroba przewlekła, czy nietolerancja pokarmowa. Ustalenie, które produkty spożywcze są sprawcami nietolerancji, może zająć dużo czasu.
Nietolerancja pokarmowa – najczęstsze objawy
Najczęstszymi objawami nietolerancji pokarmowej są:
- Wzdęcia
- Migreny
- Bóle głowy
- Kaszel
- Katar
- Ból brzucha
- Drażliwe jelito
Przyczyny nietolerancji pokarmowych
Może być wiele przyczyn nietolerancji pokarmowej. Przyjrzyjmy się każdemu z nich po kolei.
1) Brak enzymu
Enzymy są potrzebne do pełnego trawienia żywności. Jeśli niektóre z tych enzymów są niewystarczające lub niewystarczające, prawidłowe trawienie może być osłabione.
Ludzie, którzy nie tolerują laktozy , nie mają wystarczającej ilości laktazy, enzymu, który rozkłada cukier mleczny (laktozę) na mniejsze cząsteczki, które organizm może rozbić i wchłonąć przez jelita. Jeśli laktoza pozostaje w przewodzie pokarmowym, może powodować skurcz, bóle brzucha, wzdęcia, biegunkę i gazy.
Osoby z alergią na białko mleka mają podobne objawy jak osoby z nietolerancją laktozy; dlatego nietolerancyjne osoby laktozy są często błędnie diagnozowane jako alergiczne.
Naukowcy z Szpitala Dziecięcego i Centrum Zdrowia Mary Bridge w Tacoma w stanie Waszyngton stwierdzili, że nietolerancja fruktozy jest powszechna u dzieci z nawracającym lub funkcjonalnym bólem brzucha.
Prawie wszystkie produkty spożywcze wymagają enzymu do prawidłowego trawienia. Według Brytyjskiej Fundacji Alergii , niedobory enzymów są częstą przyczyną nietolerancji pokarmowej.
2) Chemiczne przyczyny nietolerancji pokarmowej
Niektóre substancje chemiczne w żywności i napojach mogą powodować nietolerancję, w tym aminy w niektórych serach i kofeinę w kawie, herbacie i czekoladach. Niektórzy ludzie są bardziej podatni na te chemikalia niż inni.
3) Zatrucie pokarmowe – toksyny
Niektóre pokarmy mają naturalnie występujące związki chemiczne, które mogą mieć toksyczny wpływ na ludzi, powodując biegunkę, nudności i wymioty.
Niedogotowane ziarna mają aflatoksyny, które mogą powodować wyjątkowo nieprzyjemne problemy z trawieniem. W pełni ugotowana fasola nie zawiera toksyny. Dlatego ludzie mogą się zastanawiać, dlaczego reagują na fasolę po jednym posiłku, a nie po drugim.
4) Naturalne występowanie histaminy w niektórych produktach spożywczych
Niektóre pokarmy, takie jak ryby, które nie zostały prawidłowo przechowywane, mogą gromadzić się w postaci histaminy, gdy “gniją”. Wiele osób jest szczególnie wrażliwych na tę naturalnie występującą histaminę i rozwijają się wysypki skórne, skurcze brzucha, biegunka, wymioty i nudności.
Często objawy są podobne do anafilaksji (silna reakcja alergiczna).
5) Salicylany są obecne w wielu produktach żywnościowych
Nietolerancja salicylanu, znana również jako wrażliwość salicylanu, występuje, gdy ktoś reaguje na normalne ilości spożywanego salicylanu.
Salicylany są pochodnymi kwasu salicylowego, który występuje naturalnie w roślinach jako mechanizm obronny przed szkodliwymi bakteriami, grzybami, owadami i chorobami.
Chemikalia znajdują się w wielu produktach spożywczych i większość ludzi może spożywać produkty zawierające salicylan bez żadnych negatywnych skutków. Jednak niektórzy ludzie cierpią na objawy po zjedzeniu dużych ilości. Osoby nietolerujące salicylanu powinny unikać pokarmów, które zawierają wysokie poziomy.
Salicylany są obecne w większości produktów pochodzenia roślinnego, w tym w większości owoców i warzyw, przypraw, ziół, herbaty i dodatków smakowych. Mint-flavoring, sos pomidorowy, jagody i owoce cytrusowe mają szczególnie wysoki poziom.
Przetworzona żywność z domieszką substancji smakowo-zapachowych ma również wysoką zawartość salicylanów.
Rodzaje nietolerancji pokarmowych
Niektóre powszechne rodzaje nietolerancji pokarmowej wywołuje:
- laktoza
- pszenica
- gluten
- kofeina
- histamina, obecna w grzybach, piklach i peklowanej żywności
- dodatki takie jak sztuczne słodziki, środki barwiące lub inne środki aromatyzujące
Niektórzy ludzie odczuwają reakcję po zjedzeniu chleba, ale to niekoniecznie oznacza uczulenie na gluten. Każdy, kto podejrzewa, że może mieć nietolerancję glutenu, powinien zgłosić się do lekarza przed rezygnacją z glutenu, ponieważ zboża mogą być ważnym źródłem różnych składników odżywczych.
Dodatki do żywności a nietolerancja pokarmowa
Przetworzone mięso może zawierać azotany, które są źródłem nietolerancji pokarmowych u niektórych osób.
Nietolerancja dodatków do żywności stała się stale rosnącym problemem w ciągu ostatnich trzydziestu lat, ponieważ coraz więcej żywności zawiera dodatki.
Mimo to nietolerancja dodatków do żywności nie ma wpływu na więcej niż 1 procent ludzi na świecie.
Dodatki są stosowane w celu zwiększenia smaku, sprawiają, że produkty spożywcze wyglądają atrakcyjniej i zwiększają ich trwałość. Przykłady dodatków do żywności obejmują:
- Przeciwutleniacze
- Sztuczne barwniki
- Sztuczne aromaty
- Emulgatory
- Środki wzmacniające smak
- Konserwanty
- Słodziki
Spośród tysięcy dodatków stosowanych w przemyśle spożywczym, stosunkowo niewielka liczba może powodować problemy.
Dodatki do żywności powodujące niepożądane reakcje:
- Azotany – powodujące świąd i wysypki skórne. Przetworzone mięsa są na ogół bogate w azotany i azotyny.
- MSG (glutaminian monosodowy) – stosowany jako wzmacniacz smaku. Znany z powodu bólów głowy.
- Siarczyny – stosowane jako środki konserwujące lub wzmacniające żywność. Powszechnie stosowane w winach. W Stanach Zjednoczonych i Unii Europejskiej wina butelkowane odpowiednio po 1987 i 2005 r. Muszą podawać na etykietach, czy zawierają siarczyny w ilości przekraczającej 10 części na milion. Niemieckie badanie wykazało, że około 7 procent ludzi ma nietolerancję do wina.
- Niektóre barwniki – szczególnie karmin (czerwony) i annatto (żółty).
Diagnoza nietolerancji pokarmowych
Nie jest łatwo ustalić, czy ktoś ma nietolerancję pokarmową lub alergię, ponieważ objawy często się pokrywają. Pewne wzorce w objawach mogą pomóc lekarzowi w rozróżnieniu tych dwóch. W przeważającej większości przypadków objawy nietolerancji pokarmowej pojawiają się znacznie dłużej niż alergie pokarmowe.
Pacjentom zaleca się prowadzenie dziennika i zapisywanie, które pokarmy są spożywane, jakie były objawy i kiedy się pojawiły. Dane w dzienniku mogą pomóc dietetykowi lub lekarzowi określić, które produkty spożywcze powodują niepożądane reakcje i jakie podjąć kroki.
Testy skórne nie są w 100% niezawodne.
Oprócz nietolerancji laktozy i celiakii, nie ma dokładnego, wiarygodnego i zwalidowanego testu w celu identyfikacji nietolerancji pokarmowej. Najlepszym narzędziem diagnostycznym jest dieta wykluczająca, znana również jako dieta eliminacyjna lub diagnostyczna.
Nietolerancja na regularnie spożywane pokarmy może powodować wzajemne reakcje niepożądane. Kiedy tak się dzieje, trudno jest określić, które produkty są winne. Istnieje wyższe ryzyko, że choroba lub choroba przewlekła zostanie błędnie zdiagnozowana.
Diety wykluczające są niezwykle przydatne w izolowaniu żywności winowajców.
W typowej diecie z wykluczeniem podejrzane pokarmy są usuwane z diety przez określony czas, zwykle od 2 tygodni do 2 miesięcy. Jeśli w tym okresie reakcje niepożądane ustąpią, staje się bardziej prawdopodobne, że sprawca został znaleziony. Można to jeszcze potwierdzić, jeśli zostanie ono ponownie wprowadzone i objawy powrócą.
Lekarz może zalecić wykonanie testu skórnego i / lub badanie krwi w celu wykluczenia alergii pokarmowej:
Test nakłuwania skóry – określa reakcję pacjenta na konkretny pokarm. Niewielką ilość podejrzanego pokarmu umieszcza się na plecach lub przedramieniu pacjenta. Skórę nakłuwa się igłą, umożliwiając przeniknięcie części jej substancji poniżej powierzchni skóry. Alergicy zareagują z podniesionym guzem. Jednak testy skórne nie są w 100% niezawodne.
Badanie krwi – mierzy poziomy przeciwciał IgE (immunoglobuliny E). Testy te nie są również w 100% wiarygodne. Obecność przeciwciał IgE może być częścią prawidłowej odpowiedzi u ludzi i wskazuje raczej na tolerancję, niż na reakcję niepożądaną, wynika z badań opublikowanych w CMAJ .
Najlepszym sposobem leczenia nietolerancji pokarmowej jest albo unikanie pewnych pokarmów, albo spożywanie ich rzadziej iw mniejszych ilościach, a także przyjmowanie suplementów, które mogą pomóc w trawieniu.
