Jak powstaje i ile może trwać bakteryjne zapalenie gardła?

Bakteryjne zapalenie gardła to jedna z częstszych chorób układu oddechowego. Występuje rzadziej niż infekcja gardła o podłożu wirusowym, jednak jest równie poważna. Infekcja bakteryjna gardła objawia się bólem i dyskomfortem podczas przełykania, gorączką i często chrypką oraz uczuciem suchości w gardle. Ile trwa bakteryjne zapalenie gardła? Jak długo chory może zarażać?

Przyczyny bakteryjnego zapalenia gardła

Zapalenie gardła w miesiącach jesienno-zimowych jest częstą przyczyną wizyt u lekarza. Szczególnie często dotyczy ono dzieci. Jego przyczyną mogą być wirusy, bakterie, a także czynniki niezakaźne.

Infekcja bakteryjna gardła najczęściej spowodowana jest przez Streptococcus pyogenes, czyli paciorkowce beta-hemolizujące grupy A¹. Paciorkowce są przyczyną bólu gardła u 20–30% dzieci oraz około 5–15% u dorosłych¹.

Osoby narażone na paciorkowce grupy A chorują po upływie dwóch do pięciu dni. Do zakażenia dochodzi podczas kontaktu z osobą zarażoną lub drogą kropelkową². W miejscach publicznych, przedszkolach i szkołach bardzo łatwo o zarażenie. Szczególnie narażone są dzieci i młodzież w wieku 5–15 lat².

Jak odróżnić wirusowe zapalenie gardła od bakteryjnego?

Bardzo ważne jest odróżnienie bakteryjnego zapalenia gardła od wirusowego, ponieważ w przypadku infekcji bakteryjnej niezbędne jest stosowanie antybiotyków. Istnieje wiele wspólnych objawów, jednak wstępnego rozróżnienia można dokonać za pomocą skali punktowej wg Centora/McIsaaca³ (tabela poniżej).

Tabela.nr 1 Skala punktowa oceny prawdopodobieństwa zakażenia S. pyogenes wg Centora/McIssaca

Objaw kliniczny                                                   Liczba punktów

gorączka >38ºC                                                             1

brak kaszlu                                                                    1

powiększone węzły chłonne szyjne przednie                      1

nalot włóknikowy i obrzęk migdałków                               1

Wiek: ≤15 lat                                                               +1

Wiek: 15–44 lat                                                              0

wiek ≥45 lat                                                                  -1

Źródło: https://www.mp.pl/interna/table/B16.3.3-1. [dostęp 7.11.2021]

W przypadku uzyskania 2–3 punktów należy wykonać szybki test paciorkowcowy lub posiew mikrobiologiczny. Z kolei, jeśli wynik wynosi 4–5 punktów, istnieje 50% szans na przyczynę paciorkowcową, zatem należy rozważyć antybiotykoterapię⁴.

Objawy bakteryjnego zapalenia gardła

Infekcja bakteryjna gardła przebiega dosyć gwałtownie. Szybko rozwijają się takie objawy jak uciążliwy ból gardła, uczucie przeszkody w gardle, wysoka gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza, powiększone węzły chłonne oraz nalot na migdałkach podniebiennych⁵. Dodatkowo migdałki są obrzęknięte i zaczerwienione. Ból gardła utrudnia przełykanie, dlatego u mniejszych dzieci często można zaobserwować niechęć do jedzenia.

Bakteryjne zapalenie gardła u dzieci

Nawet od 20 do 30% zapalenia gardła u dzieci ma podłoże bakteryjne¹. W większości przypadków sprawcą jest Streptococcus pyogenes, pozostałe przypadki to Mycoplasma pneumoniae⁶, Chlamydia pneumoniae⁶ oraz paciorkowce beta-hemolizujące z grupy C i G⁷.

Infekcja bakteryjna gardła u dzieci zazwyczaj pojawia się w okresie jesienno-zimowym, a także wczesną wiosną. Objawy pojawiają się nagle i szybko się rozwijają. Warto pamiętać, że nie występują takie symptomy jak kaszel czy katar. Szybkie wdrożenie leczenie u dzieci jest szczególnie ważne, gdyż nieleczone bakteryjne zapalenie gardła może prowadzić do takich powikłań jak²:

• gorączka reumatyczna,
• zapalenie ucha,
• ropień okołomigdałkowy.

Bakteryjne zapalenie gardła leczenie

Co na bakteryjne zapalenie gardła? Infekcje bakteryjne wymagają stosowania antybiotykoterapii. Jest to ważne w zapobieganiu poważnych powikłań. Stosuje się takie leki jak penicylina, cefalosporyny bądź w przypadku nietolerancji stosowane są makrolidy^1,7. Po około 12 godzinach po przyjęciu pierwszej dawki antybiotyku osoba chora przestaje zarażać².

Oprócz tego warto również⁸:

• stosować leki wspomagające o działaniu bakteriobójczym, takie jak Chlorchinaldin VP,
• używać nawilżacza powietrza,
• płukać jamę ustną wodą z solą,
• pić dużo płynów, szczególnie ciepłych.

Bakteryjne zapalenie gardła – ile trwa?

Bakteryjne zapalenie gardła – ile trwa?  Czas trwania bakteryjnej infekcji gardła zależy od tego, czy dany antybiotyk okaże się skuteczny. Zazwyczaj już w 1–2 dni od przyjęcia pierwszej dawki antybiotyku chory zaczyna czuć się lepiej. Jeśli jednak przez 48 godzin od rozpoczęcia antybiotykoterapii nie widać poprawy, należy zgłosić się do lekarza, ponieważ może to świadczyć o oporności bakterii na dany lek².

Bakteryjne zapalenie gardła odpowiednio leczone może trwać około 7–10 dni. Niestety, jeśli pominiemy dawkę antybiotyku lub leczenie zostało rozpoczęte zbyt późno, choroba może nawracać.

Bibliografia:

1. https://www.cdc.gov/groupastrep/diseases-hcp/strep-throat.html [dostęp: 07.11.2021]
2. https://www.cdc.gov/groupastrep/diseases-public/strep-throat.html [dostęp: 07.11.2021]
3. Fine AM, Nizet V, Mandl KD. Large-scale validation of the Centor and McIsaac scores to predict group A streptococcal pharyngitis. Arch Intern Med. 2012;172(11):847-852
4. https://www.mp.pl/interna/table/B16.3.3-1. [dostęp: 07.11.2021]
5. Weber R. Pharyngitis [published correction appears in Prim Care. 2015 Mar;42(1):xvii]. Prim Care. 2014;41(1):91–98.
6. Vincent M.T., Celestin N., Husssain A. N.: Pharyngitis. Am Fam Physician 2004; 69: 1465–70.
7. Bisno AL. Acute pharyngitis. N Engl J Med. 2001;344(3):205–211
8. https://www.cdc.gov/antibiotic-use/sore-throat.html [dostęp: 07.11.2021]