Skolioza jest jedną z wad postawy. Wada ta objawia się bocznym skrzywieniem kręgosłupa. Objawy tej wady postawy widoczne są gołym okiem. Zmiany widoczne są nawet u niemowląt. Skolioza kręgosłupa może wystąpić na każdym etapie wzrostu dziecka. Najczęściej pojawia się między 6 a miesiącem życia, 5 a 8 rokiem życia oraz 11 a 14 rokiem życia. Podaje się, że wynika to z tego, że na te okresy przypada przyspieszone tempo wzrostu. Zobacz, na czym polega skolioza, jakie są jej objawy oraz jak ją leczyć.
Skolioza może przybierać dwie formy: lewostronna i prawostronna. Obydwie odmiany skoliozy uznawane są za wady postawy, które mogą mieć poważne konsekwencji. Stąd też skoliozę należy leczyć jak najszybciej. W przypadku skrzywienia kręgosłupa najczęściej stosuje się rehabilitację i terapię lekami. Gdy te rozwiązania nie przynoszą oczekiwanych efektów, konieczne jest przeprowadzenie korekcji operacyjnej.
Czym jest skolioza?
Skolioza jest skrzywieniem kręgosłupa na całej jego długości lub też w jednym z trzech jego odcinku – szyjnym, piersiowym lub lędźwiowym. O skoliozie mówimy, kiedy kąt skrzywienia kręgosłupa wynosi minimum 10 stopni. W przypadku, gdy jest on mniejszy, diagnozuje się postawę skoliotyczną. Warto również pamiętać, że przy skoliozie występuje nie jedno, ale trójpłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa: czołowe, strzałkowe i poprzeczne.
Przyczyny skoliozy
Ponad 85% skrzywień bocznych jest wynikiem skoliozy idiopatycznej. Oznacza to, że przyczyny wystąpienia wady postawy są nieznane i najprawdopodobniej są wynikiem kilku elementów. Na wystąpienie skoliozy może wpłynąć zachowywanie nieprawidłowej postawy ciała w czasie siedzenia, dźwiganie ciężkich przedmiotów, plecaków, toreb, siatek, noszenie dziecka na jednym biodrze, zbyt wczesne sadzanie i kładzenie niemowlęca na brzuszku z głową odchyloną w jedną stronę.
Wymienia się również skoliozy czynnościowe (funkcjonalne), zwyrodnieniowe, wrodzone, i wynikające z innych schorzeń lub zmian anatomicznych. Jako ich przyczyny wskazuje się:
- skolioza zwyrodnienia: pogarszanie się stan kość, mięśni i stawów spowodowany wiekiem;
- skolioza wrodzona: nieprawidłowo zbudowany kręgosłup, złe ułożenie miednicy, nierówna długość kończyn;
- skoliozy neuropochodne, mięśniopochodne, kostnopochodne: wynika z innych schorzeń;
- skoliozy strukturalne: wynikają ze zmian automatycznych.
Skolioza lewostronna czy skolioza prawostronna? Różnice i podobieństwa
Skolioza może przybierać formę lewo lub prawostronną. Rozpoznaje się ją ze względu na kierunek nieprawidłowego odchylenia osi kręgosłupa. W zależności od tego, jaki rodzaj skrzywienia kręgosłupa się zdiagnozuje, takie ćwiczenia na skoliozę należy wykonywać.
Objawy skoliozy
Jako objawy skoliozy zarówno lewo, jak i prawostronnej wymienia się:
- bóle pleców;
- drętwienie mięśni;
- utratę koordynacji i w efekcie problemy z chodzeniem;
- zniekształcenia klatki piersiowej, co może skutkować problemy z oddychaniem, szybkim zmęczeniem, zaburzeniami pracy serca;
- nierówne ułożeniem łopatek i ramion,
- wysunięte biodro,
- zgarbienie pleców po jednej stronie klatki piersiowej,
- uwypuklenie lędźwiowego odcinka kręgosłupa,
- krzywe wcięcie w talii.
Nie wszystkie symptomy skolioz uwidaczniają się od razu. Niekiedy zestaw objawów jest mniejszy. Boczne skrzywienie kręgosłupa można wykryć samodzielnie na podstawie obserwacji pleców w czasie wykonywania wolnego przodu w przód. Dla potwierdzenia diagnozy należy udać się do lekarza ortopedy. Zleci on dodatkowe badania RTG klatki piersiowej.
Jak leczyć skoliozę – leczenie
Pierwszym etapem leczenia skoliozy jest rehabilitacja. Obejmuje ona uprawianie sportów takich jak pływanie oraz ćwiczenia rehabilitacyjne specjalnie dobrane do wady postawy. W przypadku, gdy skrzywienie kręgosłupa jest dość duże, konieczne jest nie tylko rehabilitacja, ale i noszenie gorsetu ortopedycznego. W przodku, gdy odchylenie kręgosłupa od osi jest większe niż 60 stopni, zalecana jest operacja. Trzeba jednak pamiętać, że nie zawsze jest ona gwarancją na przywrócenie pełnej sprawności i całkowitego zniwelowania wady.
Skolioza u dzieci – ćwiczenia
W przypadku skoliozy u dzieci ćwiczenia są obowiązkiem i jedyną szansą na zminimalizowanie skrzywienia kręgosłupa. Dzieci ze skoliozą powinny chodzić na basen uczestniczyć w WF—ie, uprawiać gimnastykę czy sporty walki. Rehabilitacja powinna być wykonywana codziennie przez ok. 45 minut, a plan ćwiczeń ułożony przez fizjoterapeutę. Ćwiczenia na skoliozę dla dzieci mogą obejmować: przysiady i wyprosty przy wyprostowanych plecach, podnoszenie ciężarków w górę w siadzie, skłony tułowia w przód, zwisy tył na drabince ugiętymi rękami, unoszenie nóg z naciskiem stopami na szczeble drabinki.
Skolioza piersiowa – ćwiczenia
Przy skoliozie piersiowej zaleca się wykonywanie ćwiczeń symetrycznych, które będą wzmacniana prostownik grzbietu oraz ćwiczenia asymetryczne, pozwalające na wyginanie kręgosłupa w stronę przeciwną do krzywizny. Ćwiczenia symetryczne są mniej ryzykowne i można wykonywać je samodzielnie, ćwiczenia asymetryczne dobrze jest wykonywać pod nadzorem specjalisty. Pomoże to unikać skrzywień wtórnych.
Skolioza dwułukowa – ćwiczenia
Ćwiczenia korekcyjne na skoliozę dwułukową to m.in. leżenie przodem z lewą ręką wyciągnięta w górę, a prawą ułożoną w pozycji skrzydełkowej, lewą nogą zgiętą kierowaną na zewnątrz, a prawą wyprostowaną. W takiej pozycji należy ciągnąć lewą rękę i prawą nogę, jednocześnie przyciągają dwie pozostałe kończyny do tułowia.
