Cukier to podstawowy produkt, który można znaleźć w większości kuchni. Słodzimy nim kawę, herbatę, dodajemy do ciast, jogurtów, soków, deserów i innych dań. Jednak w ostatnim czasie bardzo dużo mówi się o szkodliwości cukru, szczególnie tego białego. Dietetycy radzą więc, aby biały cukier zastąpić trzcinowym. Czy jednak to jest dobre rozwiązanie? Poznaj wady i zalety cukru trzcinowego.
Cukier trzcinowy jest wytwarzany z trzciny cukrowej, czyli wysokiej trawiastej rośliny, która wyrasta do wysokości 2,5-4 metrów. Naturalnie trzcina cukrowa występuje w klimacie tropikalnym oraz subtropikalnym. Wytwarzany z rośliny cukier charakteryzuje się karmelowym aromatem i posmakiem, który warunkują składniki zawarte w trzcinie takie jak kwasy organiczne, alkohole oraz acetaldehyd. Jego barwa jest bursztynowa, poprzez to, że w procesie produkcji nie oddziała się go od melasy. Głównym składnikiem cukru trzcinowego jest sacharoza. Cukier z trzciny kupić można w formie dobranych kryształków w kilku postaciach:
- niekrystaliczny syrop trzcinowy – gęsty syrop o barwie od żółtej do ciemnobrązowej zawierający do 50% sacharozy
- cukier w kryształkach rafinowany – biały lub brązowy o zawartości sacharozy do 99%
- cukier nieodwirowany – cukier w kostkach, który zawiera melasę i ok. 80% sacharozy, ma barwę od żółtobrązowej do prawie czarnej, w różnych rejonach znany jest pod innymi nazwami: jaggery w Afryce, gur w Indiach i Bangladeszu, desi w Pakistanie, chancaca w Peru, panela w Wenezueli, a także piloncillo, czy rapadura
- cukier Demerara – cukier wirowany, otrzymywany po pierwszej krystalizacji syropu trzcinowego, ma duże żółte kryształy i lepką konsystencję
- cukier Muscovado lub inaczej Barbados – produkt trzeciej krystalizacji syropu trzcinowego o małych ciemnobrązowych ziarnach i lepkiej konsystencji.
Właściwości odżywcze i kaloryczność cukru trzcinowego
Cukier trzcinowy to przede wszystkim sacharoza, czyli dwucukier zbudowany z glukozy i fruktozy. 100 g cukru z trzciny zawiera 387 kalorii, natomiast jedna jego łyżeczka 16 kalorii. W rafinowanym cukrze niestety znajdziemy żadnych witamin, natomiast są śladowe ilości składników mineralnych takich jak wapń, potas, fluor i selen. Nie można jednak powiedzieć, aby cukier był źródłem minerałów w diecie. Cukier trzcinowy jest więc czystą energią i to bez składników odżywczych. Mniej sacharozy zawiera natomiast nierafinowany cukier trzcinowy. Wyróżnia się on też inną konsystencją, smakiem i zapachem.
Czy cukier trzcinowy jest zdrowy?
Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że spożywanie dużej ilości cukru również tego z trzciny jest szkodliwe. Ilość cukrów w diecie nie powinna przekraczać 7-14 łyżeczek dziennie, co stanowi 100-200 kalorii i dostarcza do 10% energii codziennego jadłospisu. Spożywanie zbyt dużej ilości cukrów prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych. Jako takie wskazuje się:
- nadwaga i otyłość
- próchnica zębów
- ataki „wilczego głodu”
- problemy z koncentracją
- zwiększone ryzyko depresji u dorosłych
- nasilenie procesów zapalnych o niskim natężeniu
- zwiększenie bólu przy zapaleniu stawów
- zwiększone ryzyko reumatoidalnego zapalenia stawów
- przyspieszone starzenie skóry ze względu na glikację białek (przyłączanie się do nich fragmentów cukrów)
- stłuszczenie wątroby
- insulinooporność
- cukrzyca typu II
- zwiększone ryzyko chorób układu krążenia
- problemy z erekcją.
Cukier trzcinowy a brązowy
Cukier trzcinowy przez wiele osób mylony jest z cukrem brązowym. Tymczasem są to dwa różne produkty, a tych nazw nie stosuje się wymiennie. Różnice pomiędzy cukrem brązowym a cukrem trzcinowym widoczna jest na pierwszy rzut oka i wynika przede wszystkim z surowców, z których powstają. Cukier brązowy to ten buraczany. Powstaje on w procesie obróbki buraka, z którego najpierw wyodrębniana jest melasa, która na kolejnych etapach jest ponownie do niego dodana. Oznacza to, że brązowy cukier jest tym rafinowanym, oczyszczonym, a przez to ubogim w witaminy i składniki mineralne. Inaczej wygląda produkcja cukru trzcinowego. Powstaje on z trzciny cukrowej, ale należy do cukrów nierafinowanych, nieoczyszczonych. W procesie jego produkcji nie dochodzi do oddzielania melasy i kryształków, dzięki czemu jest on bogaty w mikroskładniki.
W praktyce oznacza to, że nie każdy cukier brązowy to ten wyprodukowany z trzciny cukrowej. Na sklepowych półkach często można spotkać rafinowany cukier buraczany, który wygląda dokładnie tak jak ten trzcinowy. Producenci wprowadzają tak w błąd klientów i chcą podwyższyć sprzedaż cukru brązowego, bazując na popularności tego trzcinowego. Przed zakupem zaleca się więc dokładnie czytanie etykiet oraz zwrócenie uwagi na cenę – cukier trzcinowy jest droższy ni buraczany.
Cukier trzcinowy – zdrowa alternatywa
Cukier trzcinowy uważany jest za zdrową alternatywę dla cukru białego i brązowego – buraczanego. Zawiera on śladowe ilości składników mineralnych, których trudno szukać w cukrach białych. Niemniej jednak należy pamiętać, że nadmierne ilości nawet zdrowego cukru trzcinowego nie wpływają pozytywnie na gospodarkę węglowodanową organizmu. Znajdujące się w cukrze trzcinowym składniki mineralne nie mają żadnego działania prozdrowotnego. Stąd też należy zachować umiar w jego stosowaniu.
